In 2015 heb ik een kluswoning gekocht aan de rand van een dorp in Gelderland. Het is een huis uit 1908, waaraan maar weinig geïsoleerd is en het dak lekte als een mandje, net als de badkamer. Genoeg te doen dus! Omdat er toch veel veranderd moest worden, kon ik in de oude setting makkelijk experimenteren.
Ik las op internet van alles over duurzaam wonen en kwam op het idee om een grote watertank in mijn kelder te laten plaatsen. Dit bleek alleen nogal duur en uit informatie over het gebruik van het water in de tank, kwam ik erachter dat toiletspoeling veel water kost. Wanneer de tank leeg zou raken door het veelvuldig doorspoelen van de wc, moest de tank bijgevuld worden met leidingwater. Dan wordt de investering van zo’n tank natuurlijk zinloos. Ik liet het watertank verhaal even rusten en ging me concentreren op het verminderen van watergebruik voor het toilet. Een besparingsknop had ik al, dus wat was er nog meer mogelijk? Ik ontdekte het boek ‘The Humanure Handbook’ van Joseph Jenkins (1999). Hij schrijf over een droogtoilet waarbij urine en poep niet wordt gescheiden. Beide zaken gaan in een emmer waar je na elke wc-beurt een laag zaagsel strooit. Hierdoor wordt de ontlasting afgedekt en ruikt het niet. Wanneer de emmer vol is, kan hij geleegd worden op een composthoop. Op deze composthoop kan ook het keuken- en tuinafval. Elke keer wanneer je een emmer wilt legen, haal je de toplaag van stro weg, daarna maak je een kuil in de hoop en hier giet je de inhoud van de emmer in leeg. De weggeschoven toplaag kan teruggeschoven worden en die vul ik dan aan met vers stro, zodat alles goed is afgedekt. Nu ruik je niets en komt er ook geen ongedierte op af. De emmers spoel ik om met regenwater en dat regenwater gaat ook weer op de composthoop. Wanneer de emmers na verloop van tijd niet meer fris ruiken, gebruik ik biotex of groene zeep om de emmers schoon te maken. In een apart hoofdstukje zal ik meer vertellen over composteren. Meer informatie over het droogtoilet is te lezen in The Humanure Handbook (Joseph Jenkins, 1999).
Wanneer je zoekt op internet, zul je ook systemen tegenkomen waarbij ontlasting en urine gescheiden worden. Deze systemen zijn zelf te maken of te koop. Dit laatste is erg duur en economisch onrendabel. Daarbij is het totaal niet nodig om urine en ontlasting te scheiden (Jenkins, 1999). Bij scheiding zal urine kristallen afzetten in de container en de buis waar het doorheen loopt, dit is onfris en moeilijk schoon te maken en daarbij wat moet je met die losse urine. Een droogtoilet waarbij alles in een vat kan, is makkelijk zelf te maken en wanneer je het zelf maakt zijn de kosten laag. Dit is gunstig, want de waterprijs is ook laag.
Ik ben begonnen met een toilet in mijn schuur, om zelf te ondervinden of het gebruik geurvrij was.
Om toch een beetje privé te zitten heb ik de wc in een hokje van pallets gezet.
De kosten van een droogtoilet
De wc zelf bestaat uit een oude stoel die ik voor €5,- bij de kringloop heb gekocht. De wc-bril heb ik nieuw gekocht en deze kostte €19,95. Verder heb ik bij Welkoop een baal zaagsel (10 kg/ €7,99) en stro ( 2 keer 5 kg voor €9,-) gekocht. De baal zaagsel is nu half leeg en ik heb dit toilet nu 4,5 maand. Inmiddels weet ik dat je vaak gratis zaagsel bij een houtzagerij kunt halen. Voor stro hoef ik ook niet meer naar de winkel. Na de introductieweek van een hogeschool kon ik de gebruikte strobalen gratis meenemen. Hier had de intro-commissie een zwembad mee gebouwd. Als laatste heb ik drie plastic emmers van 20 liter met deksel en handvat gekocht. Deze emmers zijn 31,5 cm hoog en kostte mij €5,15 per stuk. In het totaal heb ik €41,94 uitgegeven. Ik ben niet meer naar de gewone wc geweest. Hierdoor heb ik nu €6,84 aan waterkosten uitgespaard. Dit is op basis van een zuinige spoelbeurt, want de besparingsknop had ik al. Dus zes liter water per spoeling en zes keer per dag naar de wc. Mijn kosten voor stro en zaagsel waren in deze periode respectievelijk €9,- en €4,-, samen dus €13,-. Ik heb dus een verlies van €6.16. Zolang je niet gratis aan stro en zaagsel kunt komen is deze manier van toiletgang duurder dan het traditionele toilet. Wel kun je de compost die je zelf maakt gebruiken in je eigen tuin. Wanneer ik dit meereken en daardoor niet naar Intratuin hoef voor compost, ben ik wel goedkoper uit, want een zak biologische compost kost €4,99 per 40 liter. Nu ben ik pas 4,5 maand bezig met composteren, dus ik weet niet hoeveel compost ik uit deze periode overhoud.
Is het alleen vanuit economisch oogpunt dat ik dit toilet uitprobeer? Nee, ik wil ook graag water besparen. Waarom ik water wil besparen, leg op een later moment uit.
Inmiddels heb ik het toilet uit de schuur naar mijn eerste verdieping verplaatst. Het stonk niet en werkte prima. Ik wilde graag ook op de slaapverdieping een toilet, maar wilde geen riolering aanleggen, dus een droogtoilet was een ideale oplossing. Aan de vormgeving wil ik binnenkort nog wat doen, maar voorlopig heb ik een toilet naast mijn slaapkamer.
-
Strobalen van de introductieweek -
Emmer met zaagselbodem om urine te absorberen -
Composthopen
Jammer dat er zo’n taboe is over compost toiletten terwijl ze eigenlijk echt veel beter zijn voor het milieu.
Dag Tim, ben het helemaal met je eens. Naast dat ze goed zijn voor het milieu, ben ik ook blij met mijn toilet op de eerste verdieping zonder hakken en breken voor leidingwerk en afvoer.
Ja kwam ook tot die ontdekking..40ltr water pp per dag dat is voor mij echt no go.
Heb zaagsel, emmers pleebril dus ga bouwen..mooi duidelijk uitgelegd dank je wel
Gr jane
Kun je in plaats van houtkrullen ook vlas gebruiken? Dat hebben we op onze paardenstalling toch al op voorraad.
Ik hoor het graag, alvast bedankt
Dag Esther,
Wat leuk dat je reageert op mijn site en een strooiseltoilet wil uit proberen. Je kunt inderdaad ook vlasstrooisel gebruiken. Ik gebruik dat nu ook sinds anderhalve maand. Het strooit makkelijker uit en verdeelt zich beter. Verder had ik gehoord dat het heel goed absorbeert, maar daar heb je zelf vast veel ervaring mee. Ik heb gelezen dat het ook makkelijker composteert dan zaagsel, maar daar heb ik zelf nog geen ervaring mee. Voor mij was zaagsel voordeliger, omdat ik het gratis kon halen bij een zagerij. Nou begreep ik onlangs dat zaagsel voor dieren toxisch kan zijn en omdat ik de compost in mijn moestuin gebruiken wil, ben ik overgestapt op vlasstrooisel.
Heel veel succes met uit proberen.
Groetjes,
Esther
Top, wij willen dit gaan testen in het tuinhuis op de volkstuin. Hoe vaak moet je de emmer legen, iedere keer of eens in de zoveel weken?
Dag Koen, wat een goed idee om dit uit te proberen in het tuinhuis. Composteren kan daar goed en je houdt er goede compost aan over. Je hoeft de emmer pas te legen als hij voor jou vol genoeg is, ongeveer een handbreedte onder de rand. Als je langere tijd weg bent van de moestuin, bv een paar dagen, dan kan de emmer wel wat meer gaan ruiken, omdat het zaagsel of vlas doordrenkt raakt. Je kunt dit verhelpen door snel weer extra dekmateriaal toe te voegen. Je kunt natuurlijk ook de emmer legen als je weet dat je langere tijd weg zult zijn. Als je alleen de emmer hebt als toilet, dan duurt het ongeveer 2 a 3 dagen met twee personen voor hij vol zit. Veel succes ermee.
Groetjes, Esther
Bij nader inzien waarschijnlijk ook wel een week.
Hoe vaak en waar moet je de emmer legen als je geen tuin hebt?
Dag Sama,
Hoe vaak je de emmer moet legen ligt aan verschillende zaken: Hoe vaak en met hoeveel mensen gebruik je hem? Is poep en plas gescheiden of komt dat bij elkaar in de emmer? Met twee a drie mensen op mijn toilet, dat urine apart afvoert, doen wij meer dan één maand met de emmer voor hij vol zit. Mijn droog toilet, waarbij geen scheiding plaatsvindt en dat we maar gedeelten van de dag gebruiken (2 personen) zit vol na ongeveer een week.
Dan je vraag waar je de emmer moet legen zonder tuin… Ik denk dat de enige mogelijkheid dan is om een toilet te nemen dat urine afvoert via het riool (zie mijn artikel over het toilet van ecosave). De poep komt dan in een biozak in de emmer en die zak zou je dan dichtgeknoopt in de GFT bak kunnen gooien. Het ruikt dan nog wel een beetje, maar dat doet de GFT bak in de zomer wel vaker.
Groetjes, Esther
Mooi verhaal met je ervaringen.
Ik gebruik een (gekocht) droogtoilet (€75) tijdens overnachten in de bestelbus, in mijn groentetuin en mijn vriendin toen ze haar been gebroken had alleen voor de urine. In het laatste geval ook ingebouwd in een armstoel. Urine en poep worden wel gescheiden. De urine in een (azijn)jerrycan en de poep in een afsluitbare (frietsaus)emmer. Voordeel is dat je de emmer minder hoeft te legen. Vervolgens kun je het nog bij elkaar gooien op de composthoop.
Dag Nico, handig zo’n droogtoilet. Zeker fijn als je even niet zo goed kunt bewegen en dus geen toilet kan bereiken. Inmiddels heb ik mijn spoeltoilet beneden ook vervangen door een gekocht droogtoilet van Ecosave. Misschien heb ik in de kerstvakantie tijd om daar een leuk artikeltje over te schrijven. Leuk dat jij je droogtoilet op zoveel plekken inzet.
Dag
ik heb een compostvat.
zou je daar ook gewoon de urine en ontlasting van de droogtoilet in kunnen gooien?
ik wil ook graag een droogtoilet hebben voor op d slaapverdieping.
ik hoor het graag.
Dag Marian,
Je kunt in een compostvat natuurlijk ook de inhoud van het droogtoilet gooien, alleen zal het dan misschien stinken, omdat het compostvat overal kiert. Ik heb open compostbakken waarin ik de bodem en wanden heb bekleed met stro, daar gooi ik de inhoud van het toilet in en dek het dan snel af met stro. De inhoud van de emmer stinkt namelijk wel penetrant. Nu heb ik beneden een droogtoilet van ecosave, de separett villa, die scheidt urine van de poep en dan stinkt het veel minder. Verder is een compostvat denk ik ook te klein voor een droogtoilet. Ik heb 4 compostbakken achter mijn huis. De berg moet namelijk ook een tijd rijpen als de bak vol zit en dan heb je een nieuw vat nodig om de inhoud van je toilet in te doen. Wanneer je plas en poep scheidt en je hebt weinig buitenruimte, dan zou je de poep ook in de groene kliko kunnen doen. Dan kun je een composteerbare zak in je toiletemmer doen. Ik ben heel benieuwd of je een droogtoilet op de slaapverdieping gaat doen. Laat je het weten? In de volgende link kun je een uitlegfilmpje zien over de opbouw van een composthoop, door Joseph jenkins die ook het boek humanure heeft geschreven. https://www.youtube.com/watch?v=1BWc-RjuWbs
Ik hoop dat je hier wat aan hebt. Wil je meer weten, laat het dan gerust horen.
Groetjes,
Esther
Dank voor je reactie Esther.
Ik heb 2 grote compostvaten in de tuin, ik kan est kijken of ik nog een wat kleinere open compostbak kan maken.
Zoals het nu lijkt ben ik de enige die op de droogtoilet gaat zitten…misschien mijn dochter nog.
Ik kan evt. de deksel van het compostvat buiten openzetten en de bovenkant van het afval met stro bedekken.
Of toch de deksel dicht doen……misschien gewoon maar uitproberen.
dank voor de tip van de groene kliko….dat is een optie hoewel ik het fijner vindt de compost in mijn eigen tuin te gaan gebruiken.
wordt vervolgd.
😉
Hoi
Ik heb 2 compostzakken gemaakt van pallets en dat gaat heel goed..misschien een idee??
Gr jane
Goedendag ik ben erover aan het denken om op de boven verdieping een wcemmer neer te zetten met daarin een zak en dan na toiletbezoek er zaagsel op te gooien. Aangezien ik veel heftige medicatie gebruik, dacht ik dat ik de volle zak met urine en ontlasting wekelijks in de grijze container te gooien. Kan dat denken jullie? Groetjes Evelien
Dag Evelien,
Wat goed dat je ondanks eventuele bezwaren nadenkt over een wc emmer. Ik heb het even nagevraagd bij de TOA scheikunde bij mij op school. Ik weet natuurlijk niet wat voor soort medicijnen je gebruikt, maar hij zegt dat alle levermedicatie, opruimers (bv bloedverdunners) en sterke pijnstillers die je van de specialist krijgt, niet gecomposteerd kunnen worden in een composthoop. Andere medicijnen kunnen wel thuis gecomposteerd worden. Wil je nu het zekere voor het onzekere nemen… Gooi dan de inhoud van je toilet in de GFT bak, professionele compostbedrijven vergloeien het GFT en dan kunnen medicijnen wel verwerkt worden. Je moet dan natuurlijk wel een biozak gebruiken i.p.v. een plastic zak. Ik hoop dat je wat aan dit antwoord hebt. Veel succes met je nieuwe toilet boven. Ik kan zeggen dat ik er zelf heel blij mee ben.
Groetjes,
Esther
Bedankt Esther voor je reactie! Ik heb er zeker wat aan, groetjes Evelien
Hoi, leuk om alle reacties te lezen. Ik zelf verblijf op een motorjacht. En aan boord heb ik een elektrisch toilet. Het toilet is net zo oud als de boot en best intensief gebruikt. Nu begint dit toilet kuren te vertonen en heeft er af en toe geen zin meer in. Het toilet word geleegd in een vuilwater tank. En dat moet officieel weer afgevoerd worden. Omdat iemand (een kamerlid dat ook wat zinnigs moest bedenken) bedacht heeft dat het overboord pompen van toilet water wel erg schadelijk zou kunnen zijn. Dus in de toekomst zijn alle jachten (die maar een paar maanden per jaar varen) met een onderwater toilet helemaal fout. Er is een wel uitzondering voor de charteraars tot 50 personen, hotelschepen en beroepsvaart en de gemeentelijke overstort bij zware regenval. Ik dacht nu mijn toilet op z’n eind loopt. Dat ik dan maar overstap naar een droog toilet. Ik heb toch bijna dagelijks afval aan boord en dan maakt een zak met fecaliën erbij ook niks uit. Gelukkig mag urine wel nog over boord. Ik dacht zelf aan een Separett Tiny droog toilet. Dan kan ik de vuilwater tank blijven gebruiken voor de urine. Technisch gezien scheelt het ook weer een hoop onderhoud. Alle tips en ideeën zijn welkom.
Groeten. Sjoerd.S
Ab, Halve Maen
We gebruiken sinds kort een droog toilet voor 3 personen waar urine niet gescheiden wordt. We werken met zaagsel. Jammer genoeg merk ik dat de onderkant van het deksel om het toilet toe te doen, vaak nat is. Is dat condens? Wat kunnen we eraan doen? Deksel niet toe doen? Maar waar gaat het vocht dan heen? Ons toilet staat binnen. Bedankt voor jullie tips!
Dag Klein vrouwtje,
Ik denk dat dat inderdaad condens is. Ik heb dat bij mijn toilet waarin urine niet gescheiden wordt niet, maar dat komt misschien omdat er ruimte zit tussen deksel en emmer, waardoor het kan ventileren. Ik denk dat het vocht net als al het vocht dat mensen afgeven in huis terecht komt. Dan is elke dag ventileren het enige wat helpt. Mijn ecosave droogtoilet heeft mechanische afzuiging, dus daar is dat probleem niet.
Hopelijk heb je wat aan het antwoord.
Groet,
Esther